نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیدمحمدرضا خلیل نژاد ¹
• پیمان گلچین ²

¹ گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند

² گروه مهندسی فضای سبز، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

در این پژوهش، بحث اصلی درباره چگونگی تأثیر باغ ایرانی در تحقق باغبانی شهری در شهرهای ایران است. فرضیه تحقیق با تمرکز بر شرایط و ویژگی‌های باغ ایرانی آن را به عنوان نقطه شروع و ابزاری برای برنامه­ریزی منظر تحت ایده کلی باغبانی شهری مطرح و معرفی می­نماید. این مطالعه در پی پاسخ به این سوال است که چگونه باغ ایرانی می­تواند نقطه شروعی برای توسعه باغبانی شهری در ایران به عنوان ابزار نوینی در برنامه­ریزی شهر و منظر باشد؟ در مطالعۀ حاضر، روش تحقیق از نوع کیفی و ترکیبی از روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و روش استنادی و جمع­آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه­ای است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد رویکردهای محافظه‌کارانه که از طریق قوانین و مقررات در پی حفاظت از باغ‌های تاریخی شهری است، انجام فعالیت­های کشاورزی را در باغ‌ها تضمین نمی‌کند. لذا کارکردهای تفرجی و فراغتی باغ بر سایر خدمات تولیدی که می‌تواند در باغ محقق گردد، غلبه داشته است. نگارندگان با طرح 2 راهبرد مشارکت شهروندان و مکان‌سازی در پی احیای میراث خوراکی باغ ایرانی هستند. از نظر راهبرد فرهنگ‌سازی و مشارکت شهروندی، باغ ایرانی همان مکانی است که فعالان بخش کشاورزی و باغبانی شهری با حضور در باغ، ضمن آموزش اصول سنتی باغداری و باغبانی، به احیای میراث خوراکی باغ ایرانی کمک نموده و باغ را از فضایی صرفا گردشگری و تاریخی به باغی مولد و مثمر ثمر تبدیل می‌نمایند. از نظر راهبرد مکان‌سازی، در فرآیند طراحی و احیای فضاهای سبز فرسوده شهری می‌توان ضمن احترام به فرهنگ باغسازی ایرانی، زمینه حضور نظام‌مند و دقیق گونه‌های گیاهی مثمر و فضاهای باغبانی شهری را فراهم ساخت. در راهبرد مکان‌سازی، برای طراحی، احداث و یا احیای باغ‌های میوه عمومی، باغ‌های اجتماعی، مناظر کشاورزی آموزشی، کاشت درختان میوه در پارک‌ها، مرمت گردشگاه‌ها و مسیرهای پیاده‌روی و اصلاح منظر بصری فضای سبز شهری می‌توان به الگوهای بومی باغسازی چندعملکردی باغ ایرانی توجه نمود.

کلیدواژه‌ها

• باغ ایرانی
• باغبانی شهری
• شهرهای مولد
• غذا
• معماری منظر
• منظر خوراکی

عنوان مقاله [English]

Reviving edible landscape of Persian garden with the aim of developing urban horticulture in the Eram and Afifabad gardens in Shiraz

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Khalilnezhad ¹
• Peiman Golchin ²

¹ Faculty of Arts, University of Birjand

² Department of Landscape Architecture, University of Sistan and Balouchestan

چکیده [English]

In this study, the main discussion is about how Persian garden affects the realization of urban horticulture in Iranian cities. The research hypothesis focuses on the conditions and characteristics of Persian garden and introduces it as a starting point and a tool for landscape planning under the general idea of urban gardening. This study seeks to answer the question of how the Persian garden can be a starting point for the development of urban gardening in Iran as a new tool in urban and landscape planning. The research method is qualitative and a combination of analytical-descriptive research method and citation method. The results of the study show that conservative approaches that seek to protect urban historic gardens through laws and regulations do not guarantee agricultural activities in the gardens. Therefore, the recreational and leisure functions of the garden have prevailed over other production services that can be realized in the garden. The authors seek to revive the edible heritage of the Persian garden by proposing two strategies: public-involving and place-making strategies. In terms of public-involving strategy, the Persian Garden is the place where activists of agriculture and urban horticulture through teaching the traditional principles of horticulture, help revive the edible heritage of the Persian garden and turn the garden from a purely tourist and historical space into a productive and fruitful garden. In terms of place-making strategy, in the process of designing and rehabilitating dilapidated urban green spaces, while respecting the Iranian horticultural culture, the systematic and accurate presence of productive plant species and urban horticulture spaces can be provided. In the place-making strategy, for designing, constructing or reviving public orchards, social orchards, educational agricultural landscapes, planting fruit trees in parks, restoring promenades and improving the visual landscape of urban green space, we can pay attention to the indigenous patterns of multifunctional gardening of Persian gardens.

کلیدواژه‌ها [English]

• Edible landscape
• landscape architecture
• Persian garden
• Productive cities
• Urban horticulture